ΒΑΘΟΣ ΠΕΔΙΟΥ

Πεδίο και άνοιγμα του φακού

Ο φωτογραφικός φακός, επειδή είναι ένα σύστημα που αποτελείται από κυκλικά στοιχεία, δηλαδή τους επιμέρους φακούς, θα δώσει μια εικό­να εξίσου κυκλική των αντικειμένων που φωτογραφίζουμε.

Εάν τοποθετήσουμε σε μια μηχανή στουντίου, που δέχεται αρνητικά 8x10 ίντσες, ένα φακό που προορίζεται για ένα μικρότερο μέγεθος αρνη­τικού, για παράδειγμα 4x5 ίντσες, μπορούμε να παρατηρήσουμε τη κυκλι­κή εικόνα που δίνει ο φακός. Ο φωτεινός κύκλος που περιέχει την εικό­να, και τον οποίο παρατηρούμε πάνω στο θαμπόγυαλο, είναι ο κύκλος που φωτίζεται. Στο περιφερειακό του μέρος, αυτός ο κύκλος παράγει μια εικόνα αρκετά αλλοιωμένη, μεσαίας ποιότητας. Δεν μπορούμε λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε για φωτογραφικούς σκοπούς, παρά µόνο το κεντρικό μέρος του κυκλικού φωτισμού, αυτόν που ονομάζουμε κύκλο της καθα­ρής (νετ) εικόνας και περιέχει μια εικόνα η οποία έχει ιδιότητες που ταιριάζουν σε μια φωτογραφική χρήση.

Εάν παρατηρήσουμε το κύκλο της καθαρής εικόνας, θα διαπιστώσου­με μια μείωση του φωτισμού που δέχεται το φιλμ όταν μεταφερόμαστε από το κεντρικό μέρος προς το περιφερειακό. Αυτό το φαινόμενο θα εί­ναι τόσο πιο έντονο, όσο η γωνία του πεδίου θα είναι μεγαλύτερη (φα­κός ευρυγώνιος).

Οι κύκλοι οι οποίοι σχηματίζονται γύρω από τον φωτεινό κύκλο ο­νομάζονται κύκλοι συγχύσεως.

Βάθος πεδίου

Αν έχουμε εστιάσει ένα αντικείμενο που θέλουμε να φωτογραφίσου­με και έχουμε το διάφραγμα ρυθμισμένο µε ένα συγκεκριμένο άνοιγμα, τότε ότι βρίσκεται σε μια ορισμένη απόσταση μπροστά και πίσω από το σημείο εστίασης, θα είναι εστιασμένο καθαρά.

Το βάθος πεδίου λοιπόν είναι η ζώνη της καθαρότητας, η ζώνη της οξύτητας, που βρίσκεται μπροστά και πίσω από σημείο, βάση του οποίου έχει γίνει η εστίαση.

Το βάθος πεδίου εξαρτάται από τους εξής παράγοντες:

1) Από το διάφραγμα. Όσο πιο κλειστό διάφραγμα έχουμε, τόσο το βάθος πεδίου είναι μεγαλύτερο. Για παράδειγμα, ένα διάφραγμα f 16 δίνει μεγαλύτερο βάθος πεδίου απ' ότι ένα διάφραγμα f 8.

2) Από την απόσταση φωτογράφου - φωτογραφιζόμενου θέματος. Όσο πιο μακριά βρισκόμαστε από το θέμα που φωτογραφίζουμε, τόσο μεγα­λύτερο βάθος πεδίου έχουμε.

3) Από την εστιακή απόσταση του φακού. Ένας ευρυγώνιος φακός έχει μεγαλύτερο βάθος πεδίου απ' αυτό που δίνει ο νορμάλ φακός και ένας νορμάλ φακός μεγαλύτερο απ' αυτό που δίνει ο τηλεφακός.

4)  Από το μέγεθος των κύκλων σύγχυσης

5)  Από την αύξηση της οπτικής μεγέθυνσης

(Σημειώσεις του Γρηγόρη Βλασσά ΜΑΥΡΟΑΣΠΡΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Ι, Τμήμα Φωτογραφίας ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ)